HUU NDO UKWELI KUHUSU MATOKEO KIDATO CHA NNE

 

Katibu Mtendaji wa Baraza la Mitihani Tanzania (Necta), Dk Joyce Ndalichako akionyesha karatasi ya majibu ya mmoja wa watahiniwa wa mtihani wa kidato cha nne wa mwaka 2012, Dar es Salaam jana. Picha na Edwin Mjwahuz  
KUNA kila dalili kwamba baadhi ya shule za sekondari zenye mikondo ya kidato cha tano zitakosa wanafunzi wa kujiunga nazo kwa masomo hayo mwaka huu kutokana na matokeo mabaya ya mitihani ya kidato cha nne.

Kadhalika, tatizo hilo litaviathiri vyuo vikuu na taasisi nyingine za elimu ya juu na kati, ambazo hutegemea wanafunzi hao kwa ajili ya kujiunga na kozi mbalimbali baada ya kuhitimu na kufaulu kidato cha sita.

Matokeo ya mitihani ya kidato cha nne yalitangazwa mwanzoni mwa wiki hii na Waziri wa Elimu na Mafunzo ya Ufundi, Dk Shukuru Kawambwa yakionyesha kuwa wanafunzi waliofaulu kuanzia daraja la kwanza hadi la tatu ni 23,520, idadi ambayo kwa vyovyote haitakidhi mahitaji ya nafasi za kidato cha tano zinazokadiriwa kufikia 45,000 kwa sasa.

Mwaka jana wanafunzi 31,516 walichaguliwa kuingia kidato cha tano katika shule 201 za Serikali. Hivyo, hata kama wanafunzi wote waliopata madaraja ya I– III watachaguliwa kwenda katika shule hizo hawatatosheleza kwani kutakuwa na upungufu wa wanafunzi wapatao 8,000.

Hao ni mbali ya wale waliojiunga na masomo hayo katika shule binafsi za sekondari zinazokadiriwa kufikia 300 na ambazo tayari zimeanza kutafuta wanafunzi wa kidato cha tano kwa kutoa matangazo kwenye vyombo mbalimbali vya habari.

Takwimu za Baraza la Mitihani la Taifa (Necta), zinaonyesha kuwa watahiniwa wa shule (school candidates) wanaoendelea na mitihani ya kidato cha sita kwa sasa ni 43,309, lakini kutokana na shule nyingi kuanzishwa, mahitaji yanatarajiwa kufikia 45,000.

Hiyo inamaanisha kwamba wanahitajika wanafunzi wa ziada 21,480 kwa ajili ya masomo ya kidato cha tano kwa shule za Serikali na binafsi, idadi ambayo kama ni lazima ipatikane, hata waliopata daraja la nne (division four) watachukuliwa kuziba pengo hilo.

Hata hivyo, wanafunzi wanaochaguliwa kuingia kidato cha tano na baadaye kuruhusiwa kufanya mitihani ya kidato cha sita lazima wawe ni wale waliofaulu kwa kiwango cha kupata alama ‘C’ katika masomo matatu ya mtihani wa mwisho wa kidato cha nne.

Uchunguzi wa gazeti hili umebaini kuwa baadhi ya shule zinahitaji idadi kubwa ya wanafunzi wa kidato cha tano. Mkoani Mbeya Shule ya Sekondari Sangu ina uwezo wa kupokea wanafunzi 600 kwa mwaka, Southern Highlands 100, Meta 600, Mbalizi 250 na Loleza 450.
Mkoani Kilimanjaro, utafiti unaonyesha kuwa Bendel Memorial inahitaji wanafunzi 30, Majengo 600, Mariagoreti 150, Kibosho Girls 140, Visitation 30 na Kiraeni 40.

Hali kama hiyo pia inaonekana mkoani Arusha ambako shule zina mahitaji makubwa zikiwamo Arusha Sekondari 150, Enaboishu 150, Arusha Meru 140 na Arusha Mordern 150.
Kwa mujibu wa matokeo hayo, watahiniwa waliopata daraja la kwanza ni 1,641, daraja la pili ni 6,453, daraja la tatu 15,426, daraja la nne 103,327, wakati waliopata sifuri ni 240,903 ambayo ni zaidi ya asilimia 60 ya watahiniwa.

Viongozi na wahadhiri katika baadhi ya vyuo vikuu nchini wamesema matokeo hayo yana athari kubwa ya upatikanaji wa wanafunzi wa kujiunga na vyuo hivyo miaka miwili ijayo.
Naibu Makamu Mkuu wa Chuo Kikuu cha Dar es Salaam (Taaluma), Profesa Makenya Maboko alisema kama idadi ya wanafunzi waliofaulu ni hiyo, vyuo vitapata wanafunzi pungufu kuliko ilivyozoeleka.

Shirika la HakiElimu katika taarifa iliyosainiwa na Mkurugenzi Mtendaji wake, Elizabeth Missokia lilisema: “Wanafunzi watakaochaguliwa kuingia kidato cha tano wawe ni wale waliofaulu tu na siyo kuwapeleka hata wenye daraja la nne kwa lengo la kujaza nafasi kama ilivyofanywa kwa waliojiunga kidato cha kwanza mwaka 2013.”